Kadın hakları, tüm insan haklarının ayrılmaz bir parçasıdır ve korunması hepimizin sorumluluğudur
İçinde bulunduğumuz bu haftanın öneminin ne olduğunu biliyor muyuz? 25 Kasım-10 Aralık tarihleri arasında, kadına yönelik şiddete son verilmesi adına tüm dünyada yapılan 16 Günlük Aktivizm Kampanyası bulunmaktadır.
Bu aktivizm 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele gününde başlayıp 10 Aralık İnsan Hakları gününe kadar devam etmektedir. Bugün İnsan Hakları Günü ve de bu kampanyanın son günü, bu amaçla bu kampanya hakkında ve teknolojik destek hakkında bildiklerimi sizlerle paylaşmak istiyorum!
1991 yılında Center for Women’s Global Leadership tarafından ilk kez bu kampanya başlatılmıştır. Devamında dünya genelinde kadın haklarını savunan grupların sesini duyurmak ve kadına yönelik şiddet konusunda insanları ortak paydada buluşturan bir alan oldu. Kampanya hukuki düzenlemeleri, toplumsal farkındalık ve eğitimleri, sosyal sorumluluk projelerini kapsamaktadır. Kısaca tarihsel sürece bakalım:
- 1993 yılında BM’nin Kadınlara Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması Bildirgesi’ni kabul etmesi
- 2008 yılında BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon’un “Kadına Yönelik Şiddeti Sonlandırın” kampanyasını başlattı.
- 2019 yılında dijital platformlarla kadına yönelik şiddeti önleyecek uygulamalar ön plana çıkmaya başladı.
- 2020-2021 pandemi döneminde artan ev içi şiddete karşı girişimci kadınların oluşturduğu dijital destek projeleri artmaya başladı.
Tarihsel sürece bakacak olursak aslında teknolojinin gelişmesi kadınların kendini korumak için geliştirdiği yöntemleri de geliştirmiş. Daha hızlı, daha ulaşılabilir çözümler ortaya sunulmaya başlanmış. Sektörde kendine yer edinen kadın liderler hem kendileri hem de hemcinsleri adına çalışmalar yapmaya başlamıştır. Bu çalışmalar sosyal sorumluluk projeleriyle farkındalık yaratmak ya da kişinin kendini koruması adına çağrı yapabileceği uygulamalar üzerinde durmuştur. Hepimizin ellerinden düşmeyen telefonlar ve onların içindeki birçok uygulama bu konuda çoğu kadının sesi olmaktadır.
Gerçekleşen bu teknolojik gelişmelerden biri de acil durumda yardım alınmasını sağlayan mobil uygulamalardır. Günümüzde Türkiye’de çoğu kadın tarafından da aktif olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda devletinde bu konuda çalışmaları bulunmaktadır.
Mesela Kadın Destek Uygulaması (KADES) Türkiye İçişleri Bakanlığı tarafından geliştirilen bir uygulamadır. Uygulama içinde basacağınız tek tuşa GPS ile konumuz 112 ekipleriyle paylaşılıp anında olay yerine müdahaleye gelmektedir.
Circle of 6 girişimi ABD’de kadınlara yönelik geliştirilmiş bir uygulamadır. Bunun temel amacı konumunuzu önceden uygulamaya kaydettiğiniz 6 kişiyle paylaşmaktadır. Acil bir durumda bu 6 kişiye bilgi gitmektedir.
Bunun benzeri uygulamaları çoğu telefon modelinde telefonun kendisinde de bulunmaktadır. Bu tarz uygulamalar sizin olay anında destek almanızı sağlayan uygulamalardır.
Bu uygulamalar dışında olay anında tehlikede olduğunu bildirmek, etrafa duyurmak için geliştirilen uygulamalar da vardır. Örneğin Hollie Guard Birleşik Krallık’ta geliştirilmiştir. Temel amacı kişi tehlike anındayken uygulamayı etkinleştirince bir alarm sesi çıkarır ve yine önceden kaydettiği kişilere konum bilgisi gönderir. Bu alarm sesi o an için etrafta dikkat çekmek adına çok önemlidir. Bunun benzeri uygulamaları deprem anında göçük altında kalan kişiler için düdük çalmasına benzer yapılmış uygulamalardır. Yine bu özellik bazı telefonların üretimiyle beraber gerçekleşmektedir.
Peki ya telefonumuz o an yoksa ne yapacağız? Şu ana kadar saydıklarımda hep kullanabileceğimiz bir telefon vardı. Maalesef ki çoğu kadın şiddete uğradığı anlarda telefonlarına ulaşım sağlayamamaktadır. Bu durum için de çözümler düşünülmüştür. Özellikle kadınların sık sık kullandığı aksesuarları; kolyeler, yüzükler giyilebilir teknoloji sayesinde sadece güzel görünmeye yarayan bir şey değil bir can kurtaran rolüne de bürünmüştür.
Örneğin Nimb akıllı yüzük tehlike anında kullanıcının önceden belirlediği kişilere ve yerel güvenlik güçlerine acil durum sinyali gönderen bir yüzüktür. Hızlı ve gizli bir iletişim sağlamaktadır.
Yine devamında Safer akıllı kolye Bluetooth teknolojisi akıllı telefona bağlıdır. Kolyeye iki kez dokunulduğunda acil durum sinyali göndermektedir.
Gelişen teknolojiyle beraber bu uygulamalar ve toplumsal farkındalık etkinliklerinde yapay zekâ, büyük veri, Blockchain kullanımı da artmaya başlamıştır. Özellikle şiddet mağduru kadınların yasal belgelerinin düzenlemesi ve toplumsal olarak bu konularda dikkat çekici projelerde bu teknolojiler kullanılmaktadır.
Kadına yönelik şiddetle mücadeleye yönelik teknolojik girişimler, şiddetin önlenmesi ve mağdura destek sağlanması açısından bizler için umut vericidir. Her geçen günle teknoloji daha da gelişecek, daha da hızlanacaktır. Bunlar yeterli değildir. Teknoloji evet gelişecek ama insanları bunları yararlı şekilde kullanmaya yönelik bilinçlendirmeyi de arttırmalıyız. Farkındalık eğitimleri ve ulaşılabilirlik sağlayarak toplumda bu tarz uygulamaların kullanımını yaygınlaştırmalıyız. Böylelikle kadına şiddeti bir nebze de olsa önleyebiliriz.
16 Günlük Aktivizm Kampanyası gibi küresel çaptaki farkındalık hareketleri, bu tür yenilikçi girişim ve projelerin daha geniş kitlelere ulaşmasına olanak tanımaktadır. Bizler de kadına yönelik şiddetle mücadelede teknolojiyi en etkili şekilde kullanarak, kadınların daha güvenli ve eşit bir dünyada yaşamalarını sağlamak için üzerimize düşen sorumluluğu yerine getirmeliyiz.
Özlem YILMAZ
